DEVAM: 41- BİAT BABI
حدّثنا
عَلِيُّ بْنُ
مُحَمَّدٍ.
حدّثنا وَكيعٌ.
حدّثنا
شُعْبَةُ
عَنْ
عَتَّابٍ،
مَوْلَى
هُرْمُزَ؛
قَالَ:
سَمِعْتُ
أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ
بْنَ مَالِكٍ يَقُولُ:
بَايَعْنَا
رَسُولَ اللهِ
صلى الله عليه
وسلم عَلَى
السَّمْعِ وَالطَّاعَةِ.
فَقَالَ
((فِيَما
اسْتَطَعْتُمْ)).
Enes bin Mâlik
(r.a.)'den; Şöyle demiştir: Biz Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e
emirlerini dinlemek ve itaat etmek üzere biat ettik. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) (bize acıyarak): «Gücünüz yettiği kadar,»
buyurdu.
AÇIKLAMA: Avf bin Malik (r.a.)'ın hadisini Müslim de rivayet etmiştir. Bu hadis
İslam devlet başkanına biatın tekrarlanmasının meşruluğuna, biat edilirken biat
eden ile biat edilenin el ele vermelerinin müstehabIığına, biatın Allah'a
kulluk etmek, O'na ortak koşmamak, farz ihadeti düzenli bir şekilde ifa etmek,
Ülü'l-Emr'in emirlerini dinlemek ve onlara itaat etmek üzere yapıldığına
delalet eder. Ayrıca kimseden bir şey istememek için de biat edilmesinin
müstehablığı hükmü buradan çıkarılır. Resül-i Ekrem (s.a.v.)'e biat eden bu
cemaatın kimseden bir şey istememeye söz vermeleri üzerine bu hükmü genel
manada tuttuklan da hadisten çıkanlıyor. Halbuki yapılan biatta dilencilik
etmemeleri için kendilerinden söz istenmişti. Ortlar ise tali m edilen sözü
genel manaya yorumlamışlar ki yere düşen kamçıyı yerden almak için bile
kimseden yardım istememişler. Hadis en değersiz bir şeyi bile istemekten
sakınmayı ve tenezzül etmemeyi teşvik eder.
Enes (r.a.)'ın
hadisini Kütüb-i Sitte'nin kalanlannda bulamadım. Ancak, Buhari, Müslim, Ebu
Davud, Tirmizi ve Nesai bunun mislini İbn-i Ömer (r.a.)'den, merfü olarak
rivayet etmişlerdir.
Bu hadis,
Resül-i Ekrem (s.a.v.)'in ümmetine olan şefkat ve acımasının kemal derecesinde
olduğuna delildir. Çünkü Ashab-i Kiram (r.a.) O'na emirlerini dinlemek ve itaat
etmek üzere biat ederken güçlerinin yetmediği işler için de biat etmiş
olmasınlar diye Resül-i Ekrem (s.a.v.) onlara telkinde bulunarak: "Güçlerinin
yettiği kadar" kaydını ekliyor ve bu kayıtla biat etmelerini arzuluyar.
Hattab i'nin dediği gibi cebir ve zor kullanma altında tutulan bir müslümanın
biata aykırı davranması, yapılan biatı zedelemez. Çünkü irade dışı bir davranış
olmuş olur.